1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 2003 2004 2007 2011 2014

Kronoloji

ŞUBAT Erivan'da kitlesel gösterilerDağlık Karabağ Ulusal Konseyi mensubu Ermeni vekiller, Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti bünyesindeki Dağlık Karabağ Otonom Yönetimi’nin, Ermenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti’ne bağlanmasını talep etti. Talep, Ermenistan’ın başkenti Erivan’da ve Dağlık Karabağ’da kitlesel gösterilerle destek gördü. SUMGAYIT OLAYI27-29 Şubat tarihlerinde bazı Azeri gruplar, Bakü’nün kuzeyindeki Sumgayıt kentinde Ermenilere saldırdı. Olaylarda Sovyet resmi kaynaklarına göre 26'sı Ermeni 6'sı Azeri 32 kişi öldü. MAYIS - TEMMUZİki Sovyet cumhuriyetinin de başkanları istifa etti. Moskova, Dağlık Karabağlı vekillerin Azerbaycan’dan ayrılarak Ermenistan’a katılma talebini reddetti. ZORUNLU GÖÇEylül - Kasım: Etnik çatışmaların artması nedeniyle Karabağ'da Ermeniler Suşa’dan, Azeriler Stepanakert’ten (Hankendi) çıkarıldı. Kasım ayında ise Ermenistan’daki Azeriler kitleler halinde ülkeden uzaklaştırıldı. Bu durum Bakü’de büyük protesto gösterilerine neden oldu. SPİTAK DEPREMİ7 Aralık 1988'de Ermesitan'ın kuzeyindeki Spitak bölgesinde meydana gelen depremde yaklaşık 25 bin kişi öldü. deprem bölgesine Azerbaycan'dan yardım götüren bir uçak düştü ve uçaktaki 78 yardım görevlisinin tümü hayatını kaybetti. OCAKMoskova Dağlık Karabağ’ın yönetimini doğrudan üstlendi. Bu durum kasım ayına kadar devam etti. EYLÜLAzerbaycan, Dağlık Karabağ üzerinde doğrudan egemenlik ilan etti ve kasımda Moskova, Dağlık Karabağ’ın yönetimini Bakü’ye devretti. ARALIKKarabağ Ulusal Konseyi, Dağlık Karabağ’ın Ermenistan Sovyet Cumhuriyeti ile birleştiğini açıkladı. KARA OCAK ( KARA YANVAR ) Sovyet ordusu, kentteki Ermenilere saldırıldığını gerekçe göstererek 19-20 Ocak geceyarısında Bakü'ye girdi. Olağanüstü hâl ilan edildi. Sovyet birlikleri, bağımsızlık yanlısı gösteri yapan grupların üzerine ateş açtı. Tarihe Kara Ocak olarak geçen Rus müdahalesinde resmi rakamlara göre 134 kişi hayatını kaybetti. AĞUSTOSAzerbaycan, SSCB Başkanı Mihail Gorbaçov’a darbe girişiminin ardından, 30 Ağustos’ta bağımsızlık ilan etti. EYLÜLDağlık Karabağ Meclisi, Azerbaycan'dan ayrıldığını ve Dağlık Karabağ Cumhuriyeti’ni kurduğunu ilan etti.  8 EYLÜLKazak-Rus girişimiyle hazırlanan Karabağ barış planı, 8 Eylül 1991'de Rusya’nın Zeleznovodsk kentinde imzalandı. Ancak kasım ayında üst düzey Azeri, Rus ve Kazak askeri personelini taşıyan helikopterin düşmesiyle barış planı terk edildi. Azerbaycan Yüksek Sovyet Meclisi, Dağlık Karabağ’ın özerk statüsünü iptal etti. TEK TARAFLI REFERANDUMAralık: Dağlık Karabağ Meclisi, özerkliğinin iptaline referandumla karşılık verdi. Bu dönemde Karabağ'daki Azeri nüfusu yüzde 20'ye düşmüştü. Bölgede kalan Azerilerin boykot ettiği referandumda Ermeniler, Azerbaycan’dan ayrılmak için oy kullandı.  OCAKSSCB 31 Aralık’ta dağılmasının ardından Dağlık Karabağ bağımsızlığını ilan etti. Ermenistan da dahil hiçbir ülke bölgenin bağımsızlığı tanımadı. Çatışmalar, bu dönemde kapsamlı savaşa dönüştü. HOCALI KATLİAMIKarabağ Ermeni birlikleri, Azerilerin çoğunlukta olduğu Hocalı köyünde 25-26 Şubat'ta yüzlerce kişiyi öldürdü. İran, ateşkese arabulucu olmaya çalıştı ancak başarısız oldu. MİNSK GRUBUMart: Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Konferansı (günümüzde AGİT), Dağlık Karabağ sorununu çözmeye arabulucu olması için 11 üyeli Minsk Grubu’nu oluşturdu. MAYISAzerbaycan'da Cumhurbaşkanı Ayaz Mutallibov'un Rusya’ya kaçmasının ardından Azerbaycan Halk Cephesi (AXC), iktidarı devraldı. Halk Cephesi lideri Ebulfez Elçibey, Haziran ayında cumhurbaşkanı seçildi. ALİYEV CUMHURBAŞKANI OLUYORErmeni güçlerinin Mardakert ve Kelbecer’i alması Azerbaycan’da iktidarın devrilmesine yol açtı. Albay Suret Hüseynov'un darbe girişiminin ardından Elçibey, Nahçıvan'a sürgüne gitti. Haydar Aliyev, Ekim ayında Azerbaycan'ın yeni cumhurbaşkanı seçildi. AĞUSTOS - EYLÜLRusya temsilcisi Vladimir Kazimirov, Kasım başına kadar sürecek geçici bir ateşkese arabuluculuk yaptı. Azerbaycan ve Karabağ temsilcileri arasında doğrudan görüşmeler Moskova’da gerçekleştirildi. EKİMBM Güvenlik Konseyi, dört ayrı karar alarak çatışmaların sona erdirilmesini ve Ermeni güçlerinin işgal ettiği yedi bölgeden çekilmesini istedi. BİŞKEK PROTOKOLÜ Azerbaycan, Ermenistan ve Dağlık Karabağ temsilcileri, Rusya öncülüğündeki Bağımsız Devletler Topluluğu zirvesinde Bişkek protokolünü imzaladı. 12 Mayıs’ta resmi olmayan ateşkes ilan edildi. Taraflar  ağustos ayında Moskova'da barış anlaşması için bir araya gelse de uzlaşma sağlanamadı. İLHAM ALİYEV CUMHURBAŞKANI Azerbaycan'da Haydar Aliyev'in ardından 31 Ekim 2003'te oğlu İlham Aliyev cumhurbaşkanı seçildi. PRAG SÜRECİ 1994'teki ateşkesin ardından AGİT Minsk Grubu'nun hazırladığı birçok çözüm önerisi gündeme geldi, ancak ilerleme sağlanamadı.Minsk grubu, bunun üzerine Azeri ve Ermeni yetkilileri bir araya getirerek yeni bir yöntem denedi.  Bu bağlamda Mayıs 2004'ten Eylül 2005'e kadar geçen dönemde Azeri ve Ermeni Dışişleri Bakanları, Prag Süreci olarak adlandırılan toplantılar kapsamında on bir kez bir araya geldi. MADRİD PRENSİPLERİ Minsk Grubu'nun 29 Kasım 2007'de Madrid'de taraflara sunduğu öneriler uzlaşıya en yakın plan oldu. 2009'da yenilenen Madrid Prensipleri, Dağlık Karabağ'ın çevresindeki işgal edilmiş bölgelerin Azerbaycan kontrolüne bırakılmasını, Ermenistan ile Dağlık Karabağ irtibatını sağlayan koridor açılmasını, Dağlık Karabağ'a güvenliğini ve kendi yönetimi garanti edecek şekilde ara bir statü verilmesini ve nihai statüsünün daha sonra belilenmesini içeriyordu. KAZAN ZİRVESİ Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ve mevkidaşı Serj Sarkisyan ile Rusya Federasyonu Devlet Başkanı Dimitri Medvedev, Madrid Prensipleri'nin üzerinden geçmek için Kazan'da bir araya geldi. Ancak Ermenistan tarafının ilk olarak, Dağlık Karabağ'ın nihai yasal statüsünü belirlemek için bir mekanizma oluşturulması yönünde ısrarı ile Laçin ve Kelbecer'den çekilmeyi reddetmesi sonucunda görüşmeler başarısız oldu. 20 YIL SONRA EN KANLI ÇATIŞMA Dağlık Karabağ sorunu 1994'teki ateşkesin ardından çözüm görüşmeleri süresince "donmuş çatışma" olarak adlandırıldı.  Bu dönemde zaman zaman Azeri ve Ermeni askerler arasında küçük çaplı çatışmalar çıktı. 2014'ün Ağustos ayında ise 20 yılın en kanlı çatışmaları yaşandı. Dağlık Karabağ sınırında iki gün süren çatışmalarda 13 Azerbaycan askeri öldü. Ermenistan Savunma Bakanlığı da 20 askerinin öldüğünü açıkladı. Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) ve Minsk Grubu, artan çatışmalar üzerine, Azerbaycan ve Ermenistan arasında kalıcı çözüm için müzakerelerin yeniden başlatılması çağrısı yaptı.